Mắc ma là gì? Sự hình thành và thành phần của mắc ma

1. Mắc ma là gì?

Mắc ma là đá nóng chảy, thông thường nằm bên trong các hốc mắc ma gần bề mặt Trái Đất Mắc ma là hỗn hợp của silicat lỏng ở nhiệt độ và áp suất cao và là nguồn ban đầu của tất cả các loại đá mắc ma. Nó có khả năng xâm nhập vào các lớp đá thuộc phần vỏ cạnh kề hay phun trào ra ngoài bề mặt.

Mắc ma do đá nóng chảy

<!--adspage1 - >

Mắc ma tồn tại ở khoảng nhiệt độ từ 650 tới 1.200 °C. Mắc ma chịu áp suất cao trong lòng đất và khi phun trào lên bề mặt đất qua các miệng núi lửa ở dạng dung nham và chất phun trào nham tầng. Các sản phẩm phun trào của núi lửa thông thường chứa các chất lỏng các tinh thể và các khí không hòa tan mà trước đó chưa bao giờ ra đến mặt Trái Đất

Mắc ma tập trung thành nhiều hốc mắc ma riêng rẽ trong lớp vỏ Trái Đất và có thành phần khác nhau một cách đáng kể tại các khu vực khác nhau, nó có thể được tìm thấy ở các đới hút chìm, đứt gãy hay sống núi giữa đại dương hoặc trên các điểm nóng chứa các chùm đá nóng của lớp phủ.

Làm nóng chảy đá có thể hình thành mắc ma

2. Sự hình thành mắc ma

Sự hình thành mắc ma chỉ có thể diễn ra theo một số điều kiện đặc biệt tại quyển astheno của Trái Đất.

Mắc ma cũng có thể được tạo thành do sự bổ sung của các chất dễ bay hơi vào đá bị nung nóng. Các chất dễ bay hơi được giải phóng từ các mảng hút chìm của các lớp vỏ đại dương, các chất này xâm nhập vào các lớp đá nằm phía trên và kích thích sự nóng chảy. Chúng có thể phá vỡ các liên kết khoáng vật bên trong đá nóng chảy và làm cho nhiệt độ nóng chảy giảm xuống tạo thành mắc ma.

Mắc ma cảnh báo núi lửa phun trào

Sự hình thành của mắc ma cũng có thể là kết quả của sự làm nóng chảy đá thuộc lớp vỏ bởi mắc ma đã tồn tại trước đó do mắc ma này có nhiệt độ cao hơn đến mức nó làm nóng chảy luôn cả đá của lớp vỏ khi nó dâng lên, điều này tạo ra nhiều mắc ma hơn nữa.

Đá mắc ma

3. Thành phần

Thành phần của mắc ma thay đổi phụ thuộc vào thành phần của đá nằm trên bị nóng chảy khi mắc ma thâm nhập vào lớp vỏ Trái Đất và bị phun trào ra trong dạng của dung nham.

Có ba dạng cơ bản của mắc ma: Mafic, anđêxít và felsic.

Macma là hỗn hợp chủ yếu của silica, các chất kiềm và kiềm thổ (natri, kali canxi magiê) và sắt. Nói chung, macma càng có tính chất mafic nhiều hơn thì sự phun trào càng êm ả hơn. Có điều này là do hàm lượng silica cao làm cho các chất dễ bay hơi được tích lũy và có thể tạo ra các vụ phun nổ thường gặp ở các núi lửa phức hợp.