Những nền văn minh cổ đại bị diệt vong vì biến đổi khí hậu
Nền văn minh của người Maya, Viking hay đế quốc Khmer đều chịu chung số phận biến mất do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.
Nền văn minh cổ xưa ở Pakistan
Nền văn minh thời kỳ đồ đồng Harappan có dân số hơn 5 triệu người, nổi tiếng với những hệ thống cấp nước và quy hoạch đô thị rất phức tạp. Hai thành phố lớn thuộc về nền văn minh này là Mohenjo-daro và Harappa, Pakistan, lần đầu tiên được phát hiện và khai quật trong thế kỷ 19.
Những di tích còn sót lại của nền văn minh Harappan tại thành phố Mohenjo-daro, Pakistan. Ảnh: Suronin
Các nhà khoa học cho rằng, tình trạng hạn hán gay gắt kéo dài suốt hai thế kỷ là nguyên nhân khiến nền văn minh Harappan dần tàn lụi. Yama Dixit, nhà nghiên cứu thuộc Đại học Cambridge, Anh, và đồng nghiệp kiểm tra các lớp trầm tích từ Kotla Dahar, một hồ cổ xưa ngập lụt theo mùa ở phía đông bắc khu vực Thung lũng Indus, Haryana Ấn Độ
Kotla Dahar là một hồ kín, lượng nước trong hồ chủ yếu phụ thuộc vào nguồn nước mưa. Khi xảy ra hạn hán, nước chứa đồng vị oxy-16 bay hơi nhanh hơn so với oxy-18. Do đó lượng nước còn lại và vỏ của những con ốc sống trong hồ giàu đồng vị oxy-18 hơn.
Theo kết quả phân tích trầm tích hồ Kotla Dahar có sự gia tăng đột biến đồng vị oxy-18 cách đây 4.000 - 4.200 năm. Điều này cho thấy lượng mưa giảm đáng kể trong khoảng thời gian trên. Tình trạng hạn hán kéo dài khoảng 200 năm.
Nền văn minh của người Maya
Nền văn minh của người Maya tại khu vực Trung Mỹ suy tàn vào khoảng thế kỷ 8 - 9 các nhà khoa học vẫn đang tìm hiểu những bí ẩn xung quanh việc người Maya rời bỏ quần thể kim tự tháp khổng lồ, cung điện và đài quan sát của họ.
Những dấu tích còn sót lại của người Maya ở Tulum, Mexico. Ảnh: DC Aperture
Giới nghiên cứu đưa ra nhiều giả thuyết khác nhau để giải thích những gì đã xảy ra, từ dịch bệnh đến cho đến sự xâm lược của các quốc gia khác. Nhưng lý thuyết được nhiều học giả ủng hộ nhất là do sự thay đổi khí hậu đột ngột, gây nên tình trạng hạn hán nghiêm trọng, kéo dài 200 năm.
Nhiều thành phố lớn của người Maya nằm trên vùng sa mạc theo mùa. Người dân hoàn toàn phụ thuộc vào hệ thống dự trữ nước mưa rộng lớn và phức tạp. Sự biến động lớn về lượng mưa trung bình hàng năm gây ra hậu quả thảm khốc. Khi những thành phố này trải qua đợt hạn hán kéo dài hàng thế kỷ, người dân phân tán đi khắp nơi và bị chia cắt dần.
Lê Hùng
- Quan tài được đúc bằng vàng hiếm có bí ẩn nhất thế gian, 10... (Thứ Hai, 20:00:02 28/12/2020)
- Mở quan tài bằng gỗ 1.000 năm tuổi, nhà khảo cổ bất ngờ khi... (Thứ Hai, 21:00:09 28/09/2020)
- Chim cánh cụt cổ đại cao bằng người từng sống ở lục địa... (Thứ Hai, 12:00:05 28/09/2020)
- Kỷ nhân sinh Anthropocene và những vết sẹo con người rạch vào... (Thứ bảy, 10:00:07 26/09/2020)
- Lăng mộ quyền lực nhất Trung Hoa: Kẻ duy nhất mạo phạm bị... (Thứ sáu, 21:00:08 25/09/2020)
- Bằng chứng choáng váng về loài người "trỗi dậy"... (Thứ năm, 20:00:02 24/09/2020)
- Bí ẩn hài cốt của 6 người phụ nữ trong lăng mộ lãnh chúa... (Thứ năm, 19:00:05 24/09/2020)
- Người Ai Cập cổ bắt hàng triệu chim săn mồi để ướp xác (Thứ năm, 10:00:09 24/09/2020)
- Bất ngờ phát hiện răng sữa 48.000 năm tuổi (Thứ Hai, 19:00:08 21/09/2020)
- Khai quật được nhà máy rượu nho 2.600 năm tuổi (Thứ bảy, 15:00:03 19/09/2020)
- Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn ngưng gội đầu trong vòng một năm?
- 7 thảm họa thiên nhiên có thể sắp xảy ra
- Sự thật về chế độ máy bay và 20 bí mật về điện thoại của bạn
- 7 bí ẩn trên Trái đất đã khiến khoa học đau đầu cả nghìn năm qua mà vẫn chưa có lời giải
- Các nhà thiên văn học bó tay trước sự tồn tại của hành tinh này
-
Cơ hội hiếm hoi quan sát hành tinh màu xanh da trời vài ngày tới
Thứ tư, 20:00:00 20/01/2021
-
EU cho hay: "Sâu bột an toàn, người có thể ăn được"
Thứ Ba, 23:30:08 19/10/2021
-
Hệ sao kỳ quái chưa từng thấy cách Trái đất 1.800 năm ánh sáng
Thứ Ba, 22:50:03 19/01/2021
-
Loài người có thể đơn độc trong vũ trụ
Thứ Ba, 22:35:01 19/01/2021
-
Chuyện về con nhện đi săn nhện: Thạo binh pháp như "Gia Cát Lượng", đầy mưu hèn kế bẩn để săn mồi bằng mọi giá
Thứ Ba, 21:27:01 19/01/2021
-
Bức thư tiết lộ những năm cuối đời đầy đau đớn của Napoléon
Thứ năm, 21:35:02 14/01/2021
-
Tàu chở hàng SpaceX lần đầu tự động tách khỏi trạm ISS
Thứ năm, 21:16:05 14/01/2021
-
Phát hiện chuẩn tinh cách Trái đất hơn 13 tỷ năm ánh sáng
Thứ năm, 20:45:09 14/01/2021