Đột biến gen là gì? Vai trò của đột biến gen đối với con người và sinh vật
Đột biến gen là gì?
Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen xảy ra ở cấp độ phân tử tại một điểm nào đó trên phân tử ADN và có liên quan đến sự thay đổi về số lượng, thành phần, trật tự các cặp nucleotide trong gen. Có rất nhiều kiểu biến đổi về cấu trúc gen, trong đó những biến đổi liên quan đến 1 cặp nucleotit trong gen được gọi là đột biến điểm.
Đột biến gen là biến đổi trong cấu trúc trên phân tử ADN
Trong tự nhiên, tất cả các gen đều có thể bị đột biến nhưng với tần số rất thấp (1/1000000-1/10000). Tuy nhiên tần số đột biến có thể thay đổi tùy thuộc vào các tác nhân gây đột biến.
Tác nhân gây đột biến có thể là các chất hóa học (thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ,...), các tác nhân vật lý như tia phóng xạ (Tia X, Tia α, Tia β...) hoặc các tác nhân sinh học như virus có trong cơ thể hoặc môi trường bên ngoài cơ thể. Đột biến gen có thể xảy ra ở tế bào sinh dưỡng và tế bào sinh dục.
Các dạng đột biến gen tại một điểm thường gặp
1. Mất một cặp nucleotide.
2. Thêm một cặp nucleotide.
3. Thay thế một cặp nucleotide.
Vai trò của đột biến gen
- Sự biến đổi cấu trúc phân tử của gen có thể dẫn đến biến đổi cấu trúc của loại protein mà nó mã hóa, cuối cùng có thể dẫn đến biến đổi ở kiểu hình. Các đột biến gen biểu hiện ra kiểu hình ở từng cá thể riêng lẻ, không tương ứng với điều kiện sống, thường là đột biến lặn và có hại cho bản thân sinh vật vì chúng đã phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp protein
Bị biến đổi gen bé gái 11 tuổi trông như bà cụ
- Đa số đột biến gen tạo ra các gen lặn và có hại, một số trung tính, một số có lợi, ngoài ra gen đột biến còn có thể gây chết. Những gen lặn chỉ biều hiện ra kiểu hình khi ở thể đồng hợp và trong điều kiên môi trường thích hợp. Qua giao phối, nếu gặp tổ hợp gen thích hợp, một đột biến vốn là có hại có thể trở thành có lợi. Đột biến gen gây ra những thay đổi trong nucleotide dẫn đến biến đổi mARN và quá trình tổng hơp protein nên thường gây ra hậu quả có hại, làm giảm khả năng sống của sinh vật.
Ví dụ: Bệnh hồng cầu hình lưỡi liềm (hồng huyết cầu lưỡi liềm) ở người do đột biến thay thế cặp nucleotide thứ sáu của chuỗi polipeptide Beta trong phân tử Hb làm acid glutamique bị thay thế bởi valin gây thiếu máu, giảm khả năng vận chuyển dưỡng khí.
Đột biến gen làm cho lúa lùn có năng suất cao hơn
Trong thực tiễn, người ta gặp những đột biến tự nhiên và nhân tạo có lợi cho bản thân sinh vật. Ngoài ra có những đột biến do tác nhân chủ động của con người tạo ra tính trạng quý.
Ví dụ: Ở lúa, thân lùn, không bị đổ, tăng số bông, số hạt, có lợi cho sản xuất. Ngoài những đột biến gen xảy ra trên ADN của nhiễm sắc thể, đột biến trên ADN của các bào quan như ty thể lục lạp có thể gây ra những biến dị di truyền theo dòng mẹ.
- Chuyện về con nhện đi săn nhện: Thạo binh pháp như "Gia Cát... (Thứ Ba, 21:27:02 19/01/2021)
- 1001 thắc mắc: Những loài vật nào sở hữu 'siêu năng... (Thứ sáu, 22:30:04 04/12/2020)
- Hóa thạch tiết lộ loài 'chim răng thỏ' kỳ dị (Chủ nhật, 18:00:06 29/11/2020)
- Phát hiện loài bọ ngựa mới cực lớn ở vùng núi Trường Sơn,... (Thứ bảy, 18:30:03 08/08/2020)
- Bí ẩn hiện tượng người giống nhau như đúc dù không phải... (Thứ Ba, 08:00:02 04/08/2020)
- San hô là động vật hay thực vật? (Thứ Ba, 06:56:02 04/08/2020)
- Mang đặc điểm này, bạn có thể là hậu duệ loài người... (Thứ sáu, 21:00:09 31/07/2020)
- Hãi hùng sinh vật 101 triệu tuổi trong "tuyết biển"... (Thứ sáu, 15:30:01 31/07/2020)
- Cọp với Sư tử. Loài nào mới là chúa sơn lâm? (Thứ tư, 10:57:06 22/07/2020)
- Phát hiện gián biển khổng lồ dài đến 50cm tại Indonesia (Thứ bảy, 10:48:02 18/07/2020)
- Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn ngưng gội đầu trong vòng một năm?
- 7 thảm họa thiên nhiên có thể sắp xảy ra
- Sự thật về chế độ máy bay và 20 bí mật về điện thoại của bạn
- 7 bí ẩn trên Trái đất đã khiến khoa học đau đầu cả nghìn năm qua mà vẫn chưa có lời giải
- Các nhà thiên văn học bó tay trước sự tồn tại của hành tinh này
-
Cơ hội hiếm hoi quan sát hành tinh màu xanh da trời vài ngày tới
Thứ tư, 20:00:02 20/01/2021
-
EU cho hay: "Sâu bột an toàn, người có thể ăn được"
Thứ Ba, 23:30:05 19/10/2021
-
Hệ sao kỳ quái chưa từng thấy cách Trái đất 1.800 năm ánh sáng
Thứ Ba, 22:50:04 19/01/2021
-
Loài người có thể đơn độc trong vũ trụ
Thứ Ba, 22:35:09 19/01/2021
-
Chuyện về con nhện đi săn nhện: Thạo binh pháp như "Gia Cát Lượng", đầy mưu hèn kế bẩn để săn mồi bằng mọi giá
Thứ Ba, 21:27:05 19/01/2021
-
Bức thư tiết lộ những năm cuối đời đầy đau đớn của Napoléon
Thứ năm, 21:35:08 14/01/2021
-
Tàu chở hàng SpaceX lần đầu tự động tách khỏi trạm ISS
Thứ năm, 21:16:03 14/01/2021
-
Phát hiện chuẩn tinh cách Trái đất hơn 13 tỷ năm ánh sáng
Thứ năm, 20:45:02 14/01/2021