Mắc ma và dung nham khác nhau như thế nào?
Cùng với núi lửa Kilauea ở Hawaii, có thể bạn cũng đã từng được nghe nói về nhiều đợt phun trào khủng khiếp của nhiều núi lửa khác trên thế giới, nhưng bạn đã bao giờ có thắc mắc về sự khác biệt giữa mắc ma và dung nham là gì chưa?
Sự khác biệt cơ bản giữa mắc ma và dung nham hoàn toàn là về vị trí. Khi các nhà địa chất nói đến mắc ma, họ đang nói về phần đá nóng chảy vẫn còn bị mắc kẹt dưới lòng đất. Nếu lượng đá nóng chảy này chồi lên bề mặt và tiếp tục chảy như chất lỏng, nó được gọi là dung nham.
Đá mắc ma thay đổi thành phần hóa học của chúng, mang lại cho chúng – và các núi lửa chứa chúng – các đặc tính khác nhau.
Đá mắc ma mafic là 1 trong các dạng của đá mắc ma, đây chính là dạng đá mắc ma có ở Hawaii. Dạng đá này có xu hướng hình thành khi lớp vỏ nặng hơn (lớp vỏ hình thành đáy đại dương) tan chảy. Chúng chứa từ 47 đến 63% silica, khoáng sản tạo nên thủy tinh và thạch anh. Đá mắc ma mafic khá chảy nước, với độ nhớt khác nhau, từ dạng như mật mía đến dạng như bơ đậu phộng. Chúng cũng là loại mắc ma nóng nhất, đạt nhiệt độ từ 1.800 đến 2.200 độ F (gần 1000 độ C đến 1200 độ C).
Mặt khác, đá mắc ma silic có xu hướng hình thành khi lớp vỏ lục địa nhẹ hơn tan chảy. Những mắc ma này có hơn 63% silica, khiến chúng trở nên nhớt hơn: Ở dạng lỏng nhất, chúng trông như những khối mỡ lợn. Chúng cũng lạnh hơn đá mắc ma mafic. Rhyolite, một loại dung nham giàu silic đặc biệt, chỉ đạt nhiệt độ từ 1.200 đến 1.500 độ F (650 độ C đến 815 độ C).
Chính vì nguyên nhân silic lạnh hơn mắc ma mafic, khí hòa tan sẽ mất một khoảng thời gian lâu hơn để thoát ra khỏi chúng. Điều này làm cho đá mắc ma silic trở nên nguy hiểm hơn: Khi có nhiều khí tích tụ trong mắc ma, nó trở nên bùng nổ hơn, giống như bổ sung thêm cacbonat vào soda vậy.
Khi magma silic không còn bị hạn chế dưới áp suất đủ cao, các khí hòa tan trong chúng thoát ra khỏi dung dịch và tạo thành bong bóng. Và giống như việc mở một lon soda sau khi lắc mạnh, kết quả của hơi nước tạo ra một vụ phun trào. Các núi lửa hình nón được gọi là stratovolcanoes, chẳng hạn như Núi Pinatubo, được chứa đầy mắc ma silic.
Các núi lửa ở Hawaii chứa loại đá mắc ma với hàm lượng silic đặc biệt thấp làm bằng đá bazan, có nghĩa là chúng có ít khả năng bùng nổ hơn. Thay vào đó, chúng rỉ ra và bắn tung tóe, tạo ra các núi lửa lá chắn – hình thành độ nghiêng nhẹ đã trở thành đặc điểm địa lý đặc trưng của hòn đảo này.
- Xác lập kỷ lục mới về dịch chuyển lượng tử, đặt nền... (Thứ Ba, 23:00:01 05/01/2021)
- Đây là lý do khiến kính trong suốt, chất rắn khác thì không (Thứ Hai, 21:00:05 28/12/2020)
- Tại sao chúng ta nhớ quá khứ, nhưng không nhớ được tương lai? (Thứ tư, 21:28:01 16/12/2020)
- Sự khác nhau giữa người thông minh bẩm sinh và người cố tỏ... (Thứ Ba, 10:25:07 24/11/2020)
- Nữ sinh 14 tuổi tại Mỹ phát hiện phương pháp chữa Covid-19... (Thứ Ba, 23:00:02 20/10/2020)
- Nguyên nhân đáng sợ làm biến mất 3 loài người từng sống song... (Thứ Ba, 12:00:07 20/10/2020)
- Hội chứng hiếm gặp biến con người thành thiên tài xuất chúng (Thứ Ba, 10:00:05 20/10/2020)
- Nghiên cứu mới cho thấy: Mưa có thể làm dịch chuyển núi (Thứ Hai, 19:00:04 19/10/2020)
- Hang động dung nham bí ẩn rộng 50m trên sao Hỏa (Thứ Hai, 15:00:04 19/10/2020)
- Có thể dùng lực cản của tay để dừng một chiếc ô tô đang... (Thứ năm, 13:00:05 15/10/2020)
- Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn ngưng gội đầu trong vòng một năm?
- 7 thảm họa thiên nhiên có thể sắp xảy ra
- Sự thật về chế độ máy bay và 20 bí mật về điện thoại của bạn
- 7 bí ẩn trên Trái đất đã khiến khoa học đau đầu cả nghìn năm qua mà vẫn chưa có lời giải
- Các nhà thiên văn học bó tay trước sự tồn tại của hành tinh này
-
Cơ hội hiếm hoi quan sát hành tinh màu xanh da trời vài ngày tới
Thứ tư, 20:00:09 20/01/2021
-
EU cho hay: "Sâu bột an toàn, người có thể ăn được"
Thứ Ba, 23:30:00 19/10/2021
-
Hệ sao kỳ quái chưa từng thấy cách Trái đất 1.800 năm ánh sáng
Thứ Ba, 22:50:00 19/01/2021
-
Loài người có thể đơn độc trong vũ trụ
Thứ Ba, 22:35:02 19/01/2021
-
Chuyện về con nhện đi săn nhện: Thạo binh pháp như "Gia Cát Lượng", đầy mưu hèn kế bẩn để săn mồi bằng mọi giá
Thứ Ba, 21:27:02 19/01/2021
-
Bức thư tiết lộ những năm cuối đời đầy đau đớn của Napoléon
Thứ năm, 21:35:08 14/01/2021
-
Tàu chở hàng SpaceX lần đầu tự động tách khỏi trạm ISS
Thứ năm, 21:16:08 14/01/2021
-
Phát hiện chuẩn tinh cách Trái đất hơn 13 tỷ năm ánh sáng
Thứ năm, 20:45:01 14/01/2021