Mặt phẳng hoàng đạo - Mối liên hệ với Mặt Trăng và mặt phẳng xích đạo
1. Thế nào là Mặt phẳng hoàng đạo
Mặt phẳng hoàng đạo hay hoàng đạo là mặt phẳng hình học chứa quỹ đạo Kepler chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời
Đa số các hành tinh trong hệ Mặt Trời đều có quỹ đạo nằm gần mặt phẳng này. Lý do là chúng đều được hình thành cùng Mặt Trời từ một đĩa bụi Mặt Trời dẹt quay tròn trong một mặt phẳng gần trùng với mặt phẳng hoàng đạo.
Mặt phẳng hoàng đạo
Nhìn từ Trái Đất, mặt phẳng này cắt thiên cầu tạo nên vòng tròn lớn, chứa các vị trí của Mặt Trời, so với nền sao, trong một năm. Chính vì vậy nên mặt phẳng này có tên hoàng đạo.
Vì một năm có khoảng 365,25 ngày, nên mỗi ngày Mặt Trời di chuyển trên hoàng đạo khoảng 1°, theo chiều từ tây sang đông, ngược với chiều quay đông - tây của bầu trời trong 1 ngày. Mỗi hoàng hôn Mặt Trời sẽ đứng cạnh chòm sao tương xứng. Cứ căn cứ vào chòm sao thì sẽ biết được tháng dương lịch.
2. Mối liên hệ giữa Mặt phẳng hoàng đạo và Mặt Trăng
Mặt phẳng quỹ đạo của mặt trăng nghiêng khoảng 5° so với mặt phẳng hoàng đạo. Giao điểm của hai mặt phẳng này trên thiên cầu là 2 tiết điểm Mặt Trăng.
Hiện tượng nhật thực và nguyệt thực chỉ xảy ra khi Trái Đất mặt trăng và Mặt Trời thẳng hàng.
Nhật thực xảy ra khi mặt trăng nằm giữa Trái Đất và Mặt Trời. Lúc đó Mặt Trăng trên mặt phẳng hoàng đạo, tại một trong hai tiết điểm Mặt Trăng, đồng thời ở vào pha trăng mới.
Nguyệt thực xảy ra khi Trái Đất nằm giữa Mặt Trời và Mặt Trăng. Lúc đó Mặt Trăng trên mặt phẳng hoàng đạo, tại một trong hai tiết điểm Mặt Trăng, đồng thời ở vào pha trăng tròn
Nhìn từ Trái Đất, Mặt Trời dường như chạy theo đường màu đỏ
3. Liên hệ với mặt phẳng xích đạo
Mặt phẳng hoàng đạo nghiêng khoảng 23,5° so với mặt phẳng xích đạo, do trục của Trái Đất nghiêng. Đường vuông góc với mặt phẳng hoàng đạo đi qua tâm thiên cầu, cắt thiên cầu tại 2 cực hoàng đạo, bắc và nam, khoảng 23,5° lệch đi so với cực Trái Đất.
Vòng tròn lớn hoàng đạo và vòng tròn lớn xích đạo trên thiên cầu cắt nhau tại 2 điểm đối nhau, gọi là các điểm phân. Khi Mặt Trời ở các điểm này ngày và đêm đều dài 12 tiếng đồng hồ cho mọi nơi trên Trái Đất.
Điểm nằm trên vòng tròn hoàng đạo cao nhất về phía bắc so với mặt phẳng xích đạo gọi là điểm hạ chí của bán cầu bắc, hay đông chí của bán cầu nam. Khi Mặt Trời nằm ở điểm thấp nhất về phía nam thì đó là điểm đông chí của bán cầu bắc, hay hạ chí của bán cầu nam.
- Cơ hội hiếm hoi quan sát hành tinh màu xanh da trời vài ngày tới (Thứ tư, 20:00:03 20/01/2021)
- Hệ sao kỳ quái chưa từng thấy cách Trái đất 1.800 năm ánh sáng (Thứ Ba, 22:50:02 19/01/2021)
- Loài người có thể đơn độc trong vũ trụ (Thứ Ba, 22:35:00 19/01/2021)
- Tàu chở hàng SpaceX lần đầu tự động tách khỏi trạm ISS (Thứ năm, 21:16:09 14/01/2021)
- Phát hiện chuẩn tinh cách Trái đất hơn 13 tỷ năm ánh sáng (Thứ năm, 20:45:01 14/01/2021)
- 6 thiên hà đang xảy ra điều được dự báo "làm văng Trái... (Thứ Hai, 22:00:06 11/01/2021)
- Màu sắc thực sự của Mặt trời là gì? (Thứ sáu, 22:15:06 08/01/2021)
- Nguồn gốc tên gọi Trái đất (Thứ Ba, 22:30:09 05/01/2021)
- Giáo sư Harvard khẳng định Oumuamua là rác của nền văn minh khác (Thứ Ba, 22:15:00 05/01/2021)
- Viên đá vỡ lộ ra thứ quý hơn vàng, chưa từng thấy trên Trái... (Thứ tư, 21:10:08 30/12/2020)
- Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn ngưng gội đầu trong vòng một năm?
- 7 thảm họa thiên nhiên có thể sắp xảy ra
- Sự thật về chế độ máy bay và 20 bí mật về điện thoại của bạn
- 7 bí ẩn trên Trái đất đã khiến khoa học đau đầu cả nghìn năm qua mà vẫn chưa có lời giải
- Các nhà thiên văn học bó tay trước sự tồn tại của hành tinh này
-
Cơ hội hiếm hoi quan sát hành tinh màu xanh da trời vài ngày tới
Thứ tư, 20:00:02 20/01/2021
-
EU cho hay: "Sâu bột an toàn, người có thể ăn được"
Thứ Ba, 23:30:07 19/10/2021
-
Hệ sao kỳ quái chưa từng thấy cách Trái đất 1.800 năm ánh sáng
Thứ Ba, 22:50:02 19/01/2021
-
Loài người có thể đơn độc trong vũ trụ
Thứ Ba, 22:35:03 19/01/2021
-
Chuyện về con nhện đi săn nhện: Thạo binh pháp như "Gia Cát Lượng", đầy mưu hèn kế bẩn để săn mồi bằng mọi giá
Thứ Ba, 21:27:06 19/01/2021
-
Bức thư tiết lộ những năm cuối đời đầy đau đớn của Napoléon
Thứ năm, 21:35:07 14/01/2021
-
Tàu chở hàng SpaceX lần đầu tự động tách khỏi trạm ISS
Thứ năm, 21:16:08 14/01/2021
-
Phát hiện chuẩn tinh cách Trái đất hơn 13 tỷ năm ánh sáng
Thứ năm, 20:45:00 14/01/2021